„Nie­dzie­la, któ­ra zda­rzy­ła się w śro­dę” to debiut książ­ko­wy Mariusz Szczy­gła. Bar­dzo uda­ny debiut. Książ­ka zosta­ła po raz pierw­szy wyda­na w 1996 r. Wte­dy moż­na było uznać ją za reflek­sję nad współ­cze­snym spo­łe­czeń­stwem. Dziś, po ponad 15 latach jest to książ­ka w pew­nym sen­sie historyczna.

Szczy­gieł docie­ra do poje­dyn­czych osób, opi­su­je histo­rię jed­no­stek, któ­ra jed­nak two­rzy potem histo­rię mas. Takich Kazi­mie­rzy, Marii czy Elż­biet było bowiem w Pol­sce tysią­ce. Ludzi, dla któ­rych zje­dze­nie piz­zy w praw­dzi­wej piz­ze­rii była wiel­kim świę­tem. Inspi­ra­cji do repor­ta­ży szu­ka w bar­dzo róż­nych oko­licz­no­ściach – w gaze­cie z ogło­sze­nia­mi, pod­czas noc­nej audy­cji radio­wej, u rzecz­ni­ka praw oby­wa­tel­skich, pośród pra­cow­ni­ków daw­nej fabry­ki… Na każ­dym kro­ku tra­fia na kogoś, kto cięż­ko zde­rzył się z nową rze­czy­wi­sto­ścią, np.:

Jej życie przez ostat­nie 19 lat: dom – przy­sta­nek – Elw­ro – dom – przy­sta­nek – Elw­ro… Ma pięć lat do eme­ry­tu­ry, szu­ka pra­cy, ale mówi, że w nowej rze­czy­wi­sto­ści nie wie nawet, jak ma język otwo­rzyć. Jeśli pra­cy nie znaj­dzie 41 milio­nów musi star­czyć Gra­ży­nie Ozi­mek do koń­ca życia.

Lata 90. mają też swo­je bar­dziej „kolo­ro­we” stro­ny. Na miej­sco­wych dys­ko­te­kach kró­lu­je disco polo sprze­da­wa­ne na pirac­kich kase­tach na stra­ga­nach. To pew­ne­go rodza­ju uciecz­ka od smut­nej rze­czy­wi­sto­ści. W disco polo nie ma tek­stów deka­denc­kich: ja się potnę, ja zabi­ję. Ludzie pró­bu­ją stwo­rzyć sobie namiast­kę szczę­śli­we­go życia, w czym poma­ga im Amway – speł­nij marze­nia, wystar­czy, że wcią­gniesz innych do pira­mi­dy! Kolej­nym źró­dłem uciecz­ki jest reli­gia – Pola­cy to bowiem nie­zwy­kle kato­lic­ki naród, któ­ry wybu­du­je naj­więk­szy i naj­bar­dziej ozdob­ny kościół na świe­cie. Gdzieś pomię­dzy cięż­ki­mi chwi­la­mi poja­wia­ją się bły­skot­ki nadziei.
Po Szczy­gła się­gnąć war­to, jak zawsze zresz­tą, i same­mu zagłę­bić się we wspo­mi­na­ne przez nie­go historie.

Zobacz też: Miłość nie­biań­ska – Mariusz Szczy­gieł „Laska nebe­ska”.